ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΑΛΧΗΜΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ

Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία ο πληθωρισμός εμφανίζεται τον Φεβρουάριο να είναι 1,6%. Τώρα αυτό το 1,6% προκύπτει εάν στο καλάθι των προϊόντων, με βάση τις τιμές των οποίων προκύπτει το μέγεθος του πληθωρισμού, συνυπολογίσουμε το πετρέλαιο με τα παράγωγά του και το λάδι, προϊόντα τα οποία γνώρισαν μια άνευ προηγουμένου αποκλιμάκωση της τιμής τους το αμέσως προηγούμενο διάστημα. Επομένως ο δομικός πληθωρισμός που απομένει εάν αφαιρέσουμε τα καύσιμα και το λάδι είναι υψηλότερος από το 1,6%. Αλλά και αυτός ο δομικός πληθωρισμός πόρρω απέχει από το να μας δίνει σαφή εικόνα για τις επιπτώσεις που αυτός έχει στις κοινωνικές τάξεις και στρώματα και αυτό γιατί τα στατιστικά στοιχεία βασίζονται σε μέσους όρους, οι οποίοι συγκαλύπτουν τις πελώριες ταξικές διαφορές που υπάρχουν σε κάθε καπιταλιστική οικονομία της αγοράς.

Ενώ ο μέσος πληθωρισμός εμφανίζεται να είναι πολύ χαμηλός, στη πραγματικότητα, το 20% των πλουσιότερων «νοικοκυριών» στη κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας απολαμβάνει ένα αρνητικό πληθωρισμό, ενώ το 20% των φτωχότερων που βρίσκονται στον πάτο υποφέρουν από υψηλό πληθωρισμό. Η αιτία είναι η διαφορετική διάρθρωση των δαπανών και των εσόδων των νοικοκυριών ανάλογα με τη θέση τους στην πυραμίδα. Έτσι, οι πλουσιότεροι ωφελούνται διπλά στη διαδικασία αυτή. Πρώτον, διότι δαπανώντας μια σημαντικά μικρότερη αναλογία του εισόδηματός τους για την κάλυψη βασικών αναγκών (των οποίων οι τιμές παρουσιάζουν σημαντικές αυξήσεις) σε σχέση με την κάλυψη άλλων αναγκών (των οποίων οι τιμές παρουσιάζουν δραστική μείωση, π.χ. ενυπόθηκα δάνεια, βενζίνη κ.λπ.) αντιμετωπίζουν ένα πραγματικό πληθωρισμό χαμηλότερο του μέσου. Δεύτερον, διότι συνήθως διαθέτουν και το εισόδημα για να αγοράσουν σπίτι, οικόπεδα κ.λπ. στις σημερινές χαμηλές τιμές, δημιουργώντας ένα πολύ εύκολο κεφαλαιουχικό κέρδος που θα υλοποιήσουν όταν περάσει η κρίση. Από την άλλη, οι φτωχότεροι ζημιώνονται διπλά στην κρίση. Όχι μόνο διότι, για τους αντίστροφους λόγους, ο πραγματικός πληθωρισμός γι αυτούς είναι πολύ ψηλότερος του μέσου, αλλά και διότι οι αναπροσαρμογές στους μισθούς και ημερομίσθια γίνονται με βάση τον επίσημο (μέσο) πληθωρισμό και όχι τον πραγματικό πληθωρισμό που πληρώνουν. Έτσι, το 20% των φτωχότερων αμείβονται με βάση ένα επίσημο πληθωρισμό που είναι κατώτερος σε σχέση με τον πραγματικό πληθωρισμό που πληρώνουν!

Μολονότι παρόμοιες έρευνες για τις ταξικές συνέπειες της κρίσης δεν έχουν γίνει, τα υπάρχοντα στατιστικά στοιχεία επαρκούν για να τεκμηριώσουν τις παραπάνω διαπιστώσεις. Έτσι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ενώ ο μέσος πληθωρισμός τον Φεβρουάριο ήταν 1,6%, οι τιμές σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, όπως τα ακόλουθα που αποτελούν σημαντικό τμήμα της δαπάνης των φτωχότερων νοικοκυριών, αυξανόντουσαν με ένα μέσο όρο 10,6%: ρύζι 13,4%, ζυμαρικά 8,5%, νωπά ψάρια 6,7%, νωπά φρούτα 9,7%, λαχανικά 8,4%, όσπρια 7%, ύδρευση-αποχέτευση 7%, αστικές συγκοινωνίες 28,7%, ηλεκτρικό ρεύμα 6,5% κ.ά.

Η μείωση της τιμής ενός άλλου βασικού αγαθού, του λαδιού, κατά 4,4% δεν αντισταθμίζει βέβαια τις αυξήσεις αυτές. Από την άλλη μεριά, μολονότι παρατηρείται μείωση στη γενική κατηγορία «στέγαση», αυτή δεν αφορά τα φτωχότερα στρώματα που είναι ενοικιαστές και αντιμετωπίζουν όχι μόνο υψηλότερα ενοίκια, αλλά και υψηλότερους λογαριασμούς ύδρευσης-αποχέτευσης, δημοτικών τελών, υπηρεσιών κοινοχρήστων και ηλεκτρικού ρεύματος. Ούτε βέβαια η μείωση των τιμών αυτοκινήτων, καθώς και των καυσίμων, αφορούν πολλούς στα φτωχότερα στρώματα, αρκετοί από τους οποίους είχαν παρασυρθεί από τα εύκολα δάνεια και τώρα αδυνατούν να πληρώσουν τις δόσεις, με αποτέλεσμα τις κατασχέσεις των ΙΧ τους. Τέλος, η μείωση των επιτοκίων ωφελεί μεν κάποιους με ενυπόθηκα δάνεια, αλλά όχι βέβαια την πλειονότητα των φτωχότερων πολιτών που προσπαθούν να καλύψουν πολλές ανάγκες τους με τις πιστωτικές κάρτες, οι οποίες όμως έχουν «δικό τους Θεό» και επιβάλλουν παντού υπέρογκα επιτόκια (14-15% και άνω), έστω και αν τα επίσημα επιτόκια των κεντρικών Τραπεζών κοντεύουν να μηδενιστούν!

Με βάση αυτά τα δεδομένα γίνεται φανερή η ταξική φύση των μέτρων που «εισηγούνται» για την Ελλάδα οι «επιτηρητές» μας της ΕΕ. Έτσι, ξεκινώντας με την υπόθεση ότι ο πληθωρισμός θα πέσει στο 1,3% τον Μάρτιο, εισηγούνται αυστηρή λιτότητα στις δημόσιες δαπάνες και κυρίως στους μισθούς, όπου ακόμη και εάν δινόντουσαν αυξήσεις της τάξης του 2%, αυτές θα υπολείπονταν του πραγματικού πληθωρισμού, μιάς και οι τιμές σε πολλά βασικά αγαθά και υπηρεσίες, που κυρίως αποτελούν το «καλάθι» των μικρομεσαίων, αυξάνουν με πολλαπλάσιους ρυθμούς οι οποίοι ελάχιστη έχουν σχέση με τον «μέσο» πληθωρισμό. Παράλληλα, «προτείνουν» την παραπέρα συρρίκνωση του «κοινωνικού μισθού» (κοινωνικές δαπάνες για την υγεία, την κοινωνική ασφάλιση κ.λπ.), ώστε να επιτευχθεί το περιβόητο 3% του δημοσιονομικού ελλείμματος σε σχέση με το ΑΕΠ.

Συμπερασματικά, ο ταξικός χαρακτήρας της κρίσης προκύπτει όχι μόνο από τις άμεσες συνέπειες της στην ανεργία και υποαπασχόληση, καθώς και τις έμμεσες συνέπειες της σε σχέση με τις διαφορικές αυξήσεις των τιμών που επιβαρύνουν κυρίως τα κατώτερα στρώματα και ωφελούν τα ανώτερα, αλλά και από τα μέτρα που εφαρμόζουν οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ για να ξεπεράσουν την κρίση. Το συμπέρασμα είναι αυτονόητο: η κρίση (όπως και κάθε άλλη στο παρελθόν) μπορεί μεν να ξεπεραστεί μέσα στο σύστημα, αλλά σε βάρος των κατωτέρων εισοδηματικών στρωμάτων. Μόνο επομένως ο αγώνας για να ξεπεραστεί το ίδιο το σύστημα της καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς θα ήταν δυνατό να οδηγήσει σε μια άλλη κοινωνία, χωρίς παρόμοιες καταστροφικές κρίσεις.