΄΄Ένι τε τοις αυτοίς επιμέλεια οικείων άμα και πολιτικών. Και ετέροις τετραμμένοις προς έτερα έργα γνώναι τα πολιτικά μη ενδεώς΄΄ (Θουκυδίδης, Επιτάφιος)
(=Και μπορούν οι Αθηναίοι πολίτες να φροντίζουν ταυτοχρόνως και τις προσωπικές τους υποθέσεις και αυτές που αφορούν στο κοινωνικό σύνολο. Και όσοι είναι απασχολημένοι με άλλες υποθέσεις μπορούν να έχουν επαρκή γνώση των πολιτικών ζητημάτων).
Πως γινόταν μπορετό σε ένα καθεστώς που υπήρχε δυόμιση χιλιάδες χρόνια πριν να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Η ταυτόχρονη επιμέλεια οικείων και πολιτικών υποθέσεων, φαντάζει σήμερα ανεπίτευκτη για να μην πω ότι θεωρείται και αντιφατική.
Για την νεωτερική αντίληψη οι βασικές διχοτομίες είναι άτομο/κοινωνία και ιδιωτική/δημόσια σφαίρα ενώ για την αντίληψη των αρχαίων Αθηναίων, ιδίως αυτών της περιόδου στην οποία αναφέρεται ο Θουκυδίδης, δεν υφίστανται τέτοιες διχασμοί.
Το άτομο είναι δημιούργημα της κοινωνίας και είναι δεμένο με ακατάλυτους δεσμούς με αυτήν σε τέτοιο βαθμό που θεωρείται αδιανόητη οποιαδήποτε ουσιολογική του σύλληψη σε αντίθεση με το κοινωνικό σύνολο εντός του οποίου γεννήθηκε, ανατράφηκε και ζεί. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει αντίληψη και αίσθηση ενός ιδιωτικού χώρου-ο οίκος, οι διαπροσωπικές σχέσεις, κλπ- και ενός δημόσιου χώρου, όπως η συνέλευση του Δήμου, η ανάληψη δημόσιων λειτουργημάτων, η στράτευση για την υπεράσπιση της πατρίδας κλπ, αλλά ότι αυτές οι δύο σφαίρες αντιμετωπίζονται ως συγκοινωνούντα δοχεία και απόλυτα αλληλοεξαρτώμενες ζώνες εκδίπλωσης της ύπαρξης του Αθηναίου πολίτη. Θα πρέπει ο μελετητής να κατέβει στα χρόνια της παρακμής της αθηναϊκής δημοκρατίας για να αρχίσει να συναντά ιδέες, συμπεριφορές και αντιλήψεις που διατυπώνουν και εγκαθιδρύουν μια σχέση έντασης, ακόμη και ακραίας, του ατόμου με την πόλη του.
Ο σημερινός ενήμερος, πολιτικοποιημένος πολίτης, πρέπει να διαβάζει σε καθημερινή βάση πολλές εφημερίδες, να έχει επαφές και γνωριμίες με άτομα που βρίσκονται στην κορυφή της γραφειοκρατικής πυραμίδας, και να διαθέτει πολύ ελεύθερο χρόνο για να μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει μια επαρκή πληροφόρηση των πολιτικών και κοινωνικών ζητημάτων. Κι αυτό ισχύει για μια πολύ μικρή μερίδα των πολιτών των σύγχρονων ΄΄αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών΄΄. Οι περισσότεροι πλέουν σε βαθιά μεσάνυχτα, ροχαλίζοντας ξαπλωμένοι στους καναπέδες της παραπληροφόρησης.
Αλλά κι αυτοί οι λίγοι υπερ-ενημερωμένοι πολίτες απέχουν παρασσάγγας από τους αντίστοιχους αθηναίους πολίτες του 5ου και 4ου π.χ αιώνα. Διότι εκείνοι δεν συζητούσαν απλά στην αγορά και στα συμπόσια για τα γενικότερα προβλήματα που απασχολούσαν την κοινωνία τους , αλλά συμμετείχαν ενεργά στην λήψη των αποφάσεων, και εναλλάσσονταν στα δημόσια λειτουργήματα δηλ. ασκούσαν οι ίδιοι την πολιτική εξουσία και έτσι κατάφερναν να γνωρίζουν σε βάθος όλα τα ζητήματα και τα dessous της λειτουργίας της πόλης τους.
Ο σύγχρονος ΄΄ιδιώτης-πολίτης΄΄ το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να αποφασίζει κάθε τέσσερα χρόνια για το ποιοι θα αποφασίζουν γι αυτόν και καμιά φορά όταν οι εκπρόσωποί του τα κάνουν όλα μπάχαλο να ξεσπάει σε απεγνωσμένες και καταστροφικές εξεγέρσεις, από τις οποίες αποσύρεται εν συνεχεία για να ξανασωριαστεί στον καναπέ του μέχρι το επόμενο αδιέξοδο ξέσπασμα.
Πρόκειται για φαύλο κύκλο από τον οποίο δεν μπορούμε να εξέλθουμε παρά μόνο εάν επέλθει αλλαγή στην ουσιώδη για το νεώτερο φαντασιακό αντίληψη, παράλογη και αντιφατική από όπου και να την εξετάσεις, ότι αυτοί που ξέρουν κυβερνούν κι εμείς τους ελέγχουμε περιοδικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου