Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2009

Ισλανδία-Ντουμπάι-Ελλάδα: Ομοιότητες και διαφορές

Από το '80 και μετά οι πτωχεύσεις εθνικών οικονομιών είναι ένα φαινόμενο που δεν θα το έλεγες σπάνιο. Πρόσφατα η Ισλανδία πτώχευσε. Η περίπτωση της Ισλανδίας αφορούσε τον υπερβολικό δανεισμό από το εξωτερικό και κυρίως σε ξένο νόμισμα. Ο δανεισμός αυτός συντηρούσε μία μεγάλη πιστωτική επέκταση εντός της οικονομίας. Η πιστωτική επέκταση αυτή κατευθυνόταν κυρίως σε κατανάλωση, αλλά και σε αγορές ακινήτων οι οποίες δεν θεωρούνται και πολύ παραγωγικές επενδύσεις. Επίσης τα πιστωτικά της ιδρύματα είχαν εμπλακεί έντονα σε αγορές τοξικών χρεογράφων που αφορούσαν τα αμερικανικά στεγαστικά δάνεια χαμηλής κυρίως φερεγγυότητας, πάντα με ξένα δανεικά. Είχε δημιουργηθεί η ιδανική κατάσταση για πτώχευση. Φούσκες στις τιμές των ακινήτων, προβληματικές τοποθετήσεις από τις τράπεζες και πολλά δανεικά. Η αφορμή δόθηκε από το εξωτερικό. Με την μεγάλη υποχώρηση της αξία των τοξικών ομολόγων το εθνικό τραπεζικό σύστημα βρέθηκε σε δεινή θέση με τις τράπεζες της χώρες να πτωχεύουν ή να κινδυνεύουν σοβαρά. Οι καταθέτες έσπευσαν στις τράπεζες για να πάρουν τα χρήματά τους και οι ξένοι δανειστές σταμάτησαν να δανείζουν, το νόμισμα υποτιμήθηκε δραματικά και τα χρέη σε ξένο νόμισμα πολλαπλασιάστηκαν λόγω της υποτίμησης. Για πολιτικούς λόγους η Ρωσία ήταν η μόνη χώρα που δέχθηκε να δανείσει την Ισλανδία ώστε να βγει από την δραματική κατάσταση. Για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των αγορών η χώρα πήρε τα «γνωστά μέτρα» εκτοξεύοντας την ανεργία στα ύψη.

Το Ντουμπάι επιδόθηκε σ ένα κατασκευαστικό όργιο. Η λέξη υπερβολή νομίζω ότι δεν μπορεί να χαρακτηρίσει ότι φτιάχτηκε τα τελευταία χρόνια σε αυτό το εμιράτο. Με δανεικά βέβαια η κρατική κατασκευαστική εταιρία του εμίρη έχτιζε το ένα ξενοδοχείο-παλάτι μετά το άλλο. Το αποκορύφωμα της υπερβολής τα τεχνητά νησιά στη θάλασσα. Αλλά όπως λέει και το λαϊκό άσμα: «είναι κακό στην άμμο να χτίζει παλάτια ο βοριάς θα στα κάνει συντρίμμια κομμάτια». Οι ξένοι δανειστές θεωρούσαν ότι το Ντουμπάι θα μπορεί να αποπληρώνει τα δάνειά του λόγω της εισπράξεις από το πετρέλαιο και, τις πωλήσεις των «νησιών» και από τις τουριστικές εισπράξεις των τουριστών που το επισκέπτονταν για να θαυμάσουν τα χρυσά πόμολα στις πόρτες των ξενοδοχείων και γενικά την απίστευτη χλιδή (σημειώνω ότι τους εργάτες τους έκρυβαν έχοντας του στοιβαγμένους σε προκάτ παραπήγματα για να μην υποβαθμίζουν το «τουριστικό προϊόν). Η διεθνής ύφεση αποτέλεσε την αφορμή για την στάση πληρωμών του Ντουμπάι. Η τιμή του πετρελαίου σταμάτησε να αυξάνεται, οι ξένοι έγιναν πιο διστακτικοί στο να δίνουν κάποιες δεκάδες εκατομμύρια δολάρια για να αγοράζουν τα τεχνητά νησιά, οι τουρίστες μειώθηκαν. Μη μπορώντας να ανταποκριθεί στην πληρωμή τόκων και αποπληρωμή των δανείων το Ντουμπάι ζήτησε το πάγωμα της καταβολής τους για έξι μήνες….και μετά βλέπουμε. Φαίνεται ότι ο γείτονας εμίρης του Αμπού Ντάμπι θα δώσει κάποια δισ. Δολαρίων για να βγει το Ντουμπάι (προσωρινά?) από τη δύσκολη θέση…με το αζημίωτο βέβαια (μάλλον θα πάρει και πακέτο μερικά νησιά και ξενοδοχεία).

Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Όχι ως προς την έκταση του προβλήματος, αλλά ως προς τη δημιουργία. Και εδώ βέβαια τα δανεικά είναι το πρόβλημα αφού είμαστε μία χώρα που ζει με πακέτα και δανεικά. Δανεικά που για 30 χρόνια μπαλώνουν τρύπες μην μπορώντας το κράτος να εφαρμόσει μία σωστή και δίκαιη κοινωνική πολιτική και ένα μακροχρόνιο σχεδιασμό όσον αφορά στις εθνικές επενδύσεις. Τσαπατσοδουλειές με λίγα λόγια. Συντεχνιακές παροχές, ανυπαρξία οργάνωσης όσον αφορά στις εθνικές προμήθειες, απουσία ενιαίου μισθολογίου στο δημόσιο, κατακερματισμένα ασφαλιστικά ταμεία, πελατειακές σχέσεις (τα υψηλότερα ελλείμματα δημιουργούνται πριν τις εθνικές εκλογές) παραοικονομία, μαύρο αφορολόγητο χρήμα, "ειδικοί λογαριασμοί" και διαφθορά πολύ διαφθορά. Όταν κάθε διοικητής ασφαλιστικού ταμείου έχει την πολυτέλεια να χάνει σε ένα χρόνο 4 εκ. ΕΥΡΩ από ύποπτες τοποθετήσεις σε τοξικά ομόλογα χωρίς να κουνιέται φύλο. Όταν κάθε διοικητής ασφαλιστικού ταμείου έχει την πολυτέλεια να τζογάρει στο ανώριμο και ασταθές ελληνικό χρηματιστήριο τις επί δεκαετίες εισφορές των εργαζομένων και να τις χάνει μέσα σε μερικούς μήνες ή ακόμα και μέρες χωρίς να γίνεται καν θέμα τότε δεν μπορεί μία οικονομία η οποία ούτως ή άλλως έχει σοβαρά προβλήματα, να μην βρεθεί με μεγάλες τρύπες. Και να μην ξεχνάμε βέβαια την μεγάλη απάτη. Την ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ του 2004 του κ. Σημίτη, του κ. Καραμανλή και της κυρά-Γιάννας. Πόσα λεφτά σπαταλήθηκαν εκεί? Γιατί κανείς δεν μιλάει για αυτό το θέμα που ίσως να συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην σημερινή κατάσταση? Το εξωφρενικό στην όλη ιστορία είναι το ποιος καλείται να πληρώσει τα σπασμένα. Τα σπασμένα θα τα πληρώσουν πάλι ταχαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Ο εύκολος στόχος. Ωραίες οι εξαγγελίες ότι θα συμβάλει ο καθένας στο μέτρο που δύναται. Οι αγορές και οι Βρυξέλες όμως θέλουν άμεση εξασφάλιση και δεν θα περιμένουν να αποδώσουν –αν ποτέ αποδώσουν- τυχόν ορθολογικά μέτρα, όπως πάταξη της διαφθοράς μείωση της παραοικονομίας, μηχανογράφηση στο δημόσιο κλπ. Θα πληρώσουν οι "γνωστοί-άγνωστοι" για μία ακόμα φορά.

Ποιο το κοινό στοιχείο των τριών περιπτώσεων: Τα σπασμένα κάθε φορά τα πληρώνουν οι πιο αδύναμοι.

Δεν υπάρχουν σχόλια: